آموزش پرورش بونسای (روش های شکل دادن، بخش پنجم)

قبل از هر چیز بهتر است مطالب پایه ای درباره رشد درختان معمولی و رشد بونسای بدانید. رشد درختان معمولی را در اطراف خود شاهد هستید. می دانید که درختان تمایل دارند رو به بالا رشد کنند. آنها به مرور سال ها بلندتر می شوند و از اطراف تنها شاخ و برگ آنهاست که رشد می کند. سال ها باید بگذرد تا تنه آنها بزرگ شود و شاخ و برگ فراوان بگسترانند. اما قد آنها مرتبا رشد می کند. در جنگل ها این یک رقابت است. درختی که در این رقابت نتواند خیلی بالا برود گاهی به دلیل بودن در سایه همیشگی این درختان رشد نمی کنند و شاید حتی از بین بروند. این نکته مهمی در پرورش بونسای است زیرا بونسای درختی کوتاه قد است یعنی درواقع کاملا برعکس درختان طبیعی باید آن را پرورش دهیم. قد کوتاه و در صورت تمایل رشد درخت از اطراف. در نتیجه برای این کار باید از روش هرس کردن استفاده کرد تا رشد قدی و جنبی آن را کنترل کنیم.

پس درواقع هرس کردن جهت حفظ و تغییر شکل درخت استفاده می شود. همانطور که در قدم اول گفته شد رشد معمولی درختان به سمت بالا و شاخ و برگ اطراف است. بسیار مهم است که این نواحی قابل رشد را مرتبا هرس کنید تا رشد بونسای از درون باشد.

بهترین زمان برای هرس کردن فصل رشد درخت است. که بهترین فصل آن از اول بهار تا آخر تابستان است. پس الان وقتش است.

برای هرس کردن و شکل دادن به بونسای باید از وسایلی همچون قیچی مخصوص باغبانی یا یک کاتر تیز استفاده کنید. بهتر است از وسایل مخصوص استفاده کنید تا هراسی از هرس کردن نداشته باشید. بسیار مهم است مخصوصا برای نواحی بالایی و اطراف بونسای که باید مرتبا هرس شوند تا درخت مجبور شود طبق آن چیزی که ما می خواهیم رشد پیدا کند. در مقابل، برخلاف درختان برگریز، کاج و درختان مخروطی باید با دست آنها را هرس کرد. استفاده از قیچی برای این نوع درختان مثل کاج باعث می شود که شاخ و برگ آنها در جایی که قطع شدند، خشک شوند. برای جلوگیری از این اتفاق باید با انگشتان دستتان این کار را انجام دهید. شاخه را بین انگشت اشاره و شست خود گرفته و با دقت آن را جدا کنید. با یک فشار ساده شاخه هرس شده و دیگر خشک نمی شود. هممچنین طریقه دیگر برای هرس این است که مثلا در طول تابستان، برگهای بونسای را بکنید. این باعث کاهش در رشد اندازه برگ ها و افزایش انشعاب ها می شود.

اما چه کارهایی باید انجام داد! برای شکل دادن اولیه به بونسای باید ابتدا شاخه های بزرگ را هرس کرد. انتخاب اینکه کدام شاخه باید بریده شود و کدام باقی بماند سخت است، نه فقط بخاطر اینکه آن شاخه برگشت ناپذیر است بلکه بیشتر به این خاطر که باید تصمیم بگیرید بونسای شما چگونه به نظر آید و چه شکلی داشته باشد. به نظر من قبل از شروع کار تصاویر متعددی از بونسای های مختلف را ببینید تا بدانید می خواهید چه فرمی به بونسای بدهید. در ادامه تصاویر گرافیکی از برخی از استایل ها یا شکل های بونسای را خواهید دید.

ادامه تصاویر

چند قانون و توصیه مناسب برای هرس کردن. ابتدا در نظر داشته باشید که باید انتخاب کنبد چه حالتی دوست دارید به بونسای خود بدهید و شاخه هایی را که هرس می کنید و آنهایی که نگه می دارید را انتخاب کنید. اما نکاتی که بهتر است بدانید. 1- اگر دو شاخه هم قد وجود داشت یکی را نگه دارید و دیگری را هرس کنید. 2- شاخه هایی که بصورت عمودی رشد پیدا کردند و آنقدر سنگین هستند که ممکن است خم شوند را ببرید. 3- شاخه هایی که به طور غیر طبیعی خم شده یا پیچ خورده اند را جدا کنید. 4- شاخه هایی که تنه درخت را پنهان کرده اند را ببرید. 5- شاخه های نامتناسب بالای درخت را هرس کنید زیرا باید شاخه های پایینی ضخیم تر از شاخه های بالایی باشد. شاخه های ضخیم اگر هرس نشوند و بزرگ شوند چهره زشتی به بونسای می دهند. برای یک درخت سالم هیچ مشکلی وجود ندارد اگر یک سوم شاخه های آن را هرس کنید.

در آموزش بعدی مراحل استاندارد هرس کردن را به شما آموزش خواهیم داد.